لینن
پارچه لینن (Linen) یا الیاف کتان که گاهی به اشتباه پارچه لِنین تلفظ میشود ریشه در واژه لاتین ((لینوم)) (linum) و واژه یونانی (لینون) به معنای بذرکتان دارد لینن جزوی از قدیمی ترین پارچه های جهان به شمار می رود که بالغ بر ده هزارسال قدمت دارد.
استفاده از الیاف کتان برای تولید پارچه را نمیتوان به یک دهه و دو دهه یا یک قرن و دوقرن خلاصه و یا محدودکرد.نه تنها این پارچه محدود به یکی دو قرن نیست بلکه قدمت آن به اندازه قدمت مومیایی های مصرباستان است. اوایل پیدایش این پارچه درمصرباستان بود وبه رنگ سفید نیز تولید می شد که باگذر زمان و رفته رفته به کشورهای مختلفی راه پیداکرد و در رنگ های مختلف تولید و استفاده شد.در اوایل قرن نوزدهم این پارچه تقریبا به تمام کشورها راه پیداکرد و به یکی ازپرکاربردترین و پرمصرف ترین پارچه ها درسراسر دنیا تبدیل شده بود.باکیفیت ترین پارچه لنین در ایرلند ، ایتالیا و بلژیک تولید میشود این پارچه درهند و دیگر کشورهای اروپایی نیز تولید میشود.تولید انبوه لنین عمدتا دراروپای شرقی و چین صورت میگیرد.
بعضی از خصوصیات پارچه لینن
- سبک بودن بافت پارچه: بافت این پارچه به خاطر اینکه تراکم کمی دارد، سبک بوده و وزن زیادی به خود نمیگیرد. این خاصیت به این معنی است که این پارچه منفذها و نقاط خالی زیادی در بافت خود دارد.
- قابلیت جذب و دفع رطوبت بالا: وجود بافت کم تراکم در پارچه لینن سبب میشود که پارچه قادر باشد رطوبت زیادی را جذب کند. البته این رطوبت به همان سرعتی که در بافت پارچه وارد میشود، با همان سرعت نیز خارج می گردد. اگر پارچه در معرض جریان باد باشد سرعت خشک شدن آن بیشتر می شود.
- خاصیت چروک پذیری و رفع چروک بالا: بافت پارچه لینن به خاطر اینکه از چگالی کمی برخوردار است به راحتی چروک برمیدارد. البته میتوان این قضیه را هم یکی از نقاط ضعف پارچه لینن دانست و هم قوت آن؛ به خاطر اینکه هم به راحتی میتوان در آن حرکت کرد و هم باید به طور پیوسته چروک آن را صاف نمود. البته رفع چروک این پارچه نیز به همان سادگی چروک پذیری آن است. پارچه لینن هنگام اتوکشی به سرعت و سهولت چروک خود را از دست داده و صاف می شود.
- خنک بودن لباس های لینن: به خاطر وجود منفذهای زیادی که در درون بافت پارچه لینن وجود دارد، می توان از آن لباسهای خنکی تهیه کرد؛ به همین خاطر این لباس بیشتر مناسب فصول و روزهای گرم سال است. به خاطر وجود منفذهای زیادی که در درون بافت پارچه لینن وجود دارد، می توان از آن لباسهای خنکی تهیه کرد.
پارچه لینن چگونه تولید میشود؟
این پارچه جذاب و بسیار راحت با استفاده از الیاف سلولزی و طبیعی درون ساقه کتان تولید میشود. روش کار به این صورت است که الیاف سلولزی درون ساقه کتان با کمک مواد شیمیایی از بخش چوبی آن جدا شده و برای بقیه تولید فرستاده میشود. همچنین بعد از جداسازی و قبل از مرحله ریسیدن نخ‌ها، ابتدا باید مواد شیمیایی شسته شوند؛ زیرا ممکن است مواد سمی و شیمیایی روی الیاف باقی مانده باشد.
کتان به‌عنوان مواد اولیه تولید این پارچه، مقاومت کمی در برابر گرما دارد و به همین دلیل باید در دوره سرد سال کاشت و رشد آن انجام شود. امروزه کشورهای اروپایی مانند فرانسه و هلند به دلیل آب و هوایی خنک و مناسب در اسفندماه، کار کشت کتان را بیشتر انجام می‌دهند و برداشت گیاه در گرمای مرداد صورت میگیرد.
نکته قابل‌توجه دیگر این است که الیاف سلولوزی مورد نیاز برای تولید پارچه لینن فقط در ساقه کتان نیست؛ بلکه تمام قسمت‌های گیاه کتان شامل ریشه، ساقه و برگ‌ها حاوی مقادیر زیادی الیاف سلولوزی هستند. به همین دلیل گیاه به‌صورت کامل و با ریشه برداشت میشود تا از تمام ظرفیت آن برای استخراج الیاف سلولوزی و تولید پارچه استفاده شود.
درنهایت اینکه بعد از جداسازی، الیاف قابل استفاده در رشته‌های نازک شانه شده و برای ریسندگی آماده می‌شوند. همچنین بعد از ریسیدن، نخ‌ها پیچیده شده و برای تولید انواع پوشاک، منسوجات خانگی و محصولات نساجی به کار می‌روند.
کاربردهای پارچه لینن
پارچه لینن به خاطر سبک و خنک بودن و همین طور قابلیت جذب و دفع رطوبت، در بسیار از پوشیدنیها مورد استفاده قرار می گیرد. در زیر به برخی از این موارد اشاره میشود:
تهیه کت های لینن
انواع کت های مجلسی یا معمولی از پارچه لینن بدست می آیند. این کتها مناسب فصول گرم سال هستند و به خاطر سبک بودن، وزن آنها بدن را اذیت نمی کند. البته لازم به ذکر است که بافت کتهای تهیه شده از پارچه لینن، در برابر چروک شدن، مقاوم نیست و از طرفی به سادگی نیز میتوان چروک های آن را برطرف نمود.
تهیه مانتوهای لینن
از پارچه لینن به سادگی میتوان برای دوخت انواع مانتو استفاده کرد. مانتوهای تهیه شده از پارچه لینن سبک بوده و منفذهای بافت آن، با رد و بدل کردن جریان هوا، از عرق کردن بدن جلوگیری می کنند. از طرفی نازک بودن جنس لینن سبب شده تا به اندازه کافی حالت اتوی خود را حفظ نکنند.
تهیه انواع لباس
پارچه لینن به خاطر اینکه از کتان بدست میآید برای تولید انواع لباس از جمله شلوارهای کتان، پیرهنهای کتان و … مناسب است. این پارچه استحکام کافی داشته و با مراقبت کافی می تواند مدتها عمر کند.
تهیه حوله های لینن
الیاف این پارچه به خاطر اینکه قابلیت جذب رطوبت زیادی دارند یکی از مناسب ترین پارچه ها برای تهیه حوله و پوشش حمام هستند. از طرفی میتوان این حوله را به راحتی شست و تمیز نمود. خاصیت از دست دادن سریع رطوبت در این پارچه، باعث می شود که، نم موجود در بافت حوله تهیه شده از پارچه لینن، در کوتاه ترین زمان خشک شود.
تهیه ملحفه
ملحفه ها نیز یکی دیگر از محصولاتی هستند که از پارچه لینن تهیه می شوند. ملحفه ها به خاطر اینکه با گرما و حرارت بدن در تماسند، نیاز دارند که در برابر این گونه پدیده ها مقاومت باشند و کیفیت خود را از دست ندهند. ملحفه هایی که از پارچه لینن به دست می آیند، به راحتی در برابر گرما و رطوبت بدن مقاومت نشان داده و رنگ خود را حفظ می کنند. از طرفی این محصولات، نم خود را به راحتی از دست داده و خشک می شوند.
استفاده از پارچه لینن در بافت کفش
یکی از دلایل استفاده از پارچه لینن در تهیه کفشها، این است که پارچه لینن هم به سرعت خشک شده و هم جریان هوا از آن به خوبی عبور می کند؛ این خصوصیات یکی از ویژگی های منحصر به فرد پارچه لینن هستند؛ به همین خاطر کفشهایی که در بدنه آنها از پارچه لینن استفاده شده، کمتر بو می گیرند و جریان هوا در درون کفش، از دم کردن پا میکاهد.
انوع پارچه لینن
پارچه لنین دارای انواع متفاوتی از جمله پنبه‌ای، نخی، کتان و پشمی هستند که در ادامه با خصوصیات هریک از این پارچه ها آشنا می‌شویم
پارچه لینن پنبه‌ای
این پارچه بخاطر اینکه گرمای بدن را به بیرون منتقل نمی‌کند بیشتر در فصل تابستان مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع لینن در برابر سائیدگی مقاوم و دارای آبرفت می‌باشند
پارچه لینن نخی
لینن نخی زمانی که در معرض هوای گرم قرار می‌گیرند چروک می‌شوند. پس اگر مجبور به استفاده از این نوع پارچه در مناطق گرمسیری هستید بهتر است بجای آن از پارچه های نخی ضد چروک استفاده کنید
پارچه لینن کتان
لینن کتان تا حدودی شبیه به لینن پنبه ای می باشد این نوع پارچه از سطح صاف و براقی برخوردار است. ناگفته نماند که شستشوی این پارچه نسبت به نوع پنبه ای بسیار راحتر می‌باشد
پارچه لینن پشمی
این نوع پارچه لنین همانطور که اسم آن گویاست از پشم حیوانات تولید شده است از ویژگی های این پارچه میتوان به جذب رطوبت و سپس به آرامی تبخیر شدن اشاره داشت.
شست‌وشو و مراقبت از پارچه لینن
در شستشو پارچه لینن از چرخش و دمای پایین لباسشویی استفاده کنید. از مواد شوینده غلیظ استفاده نکنید چرا که باعث ایجاد لکه روی پارچه میشود. حتما مایع شوینده را رقیق کنید و یا حتی از شامپو رقیق شده استفاده کنید. برای شست‌وشو این پارچه از آب سرد و یا ولرم استفاده کنید و با اضافه کردن محلول نرم کننده از ایجاد چروک روی پارچه جلوگیری کنید.
لباس کتان را روی سطح خشک کنید و برای مدت زمان طولانی در ماشین لباسشویی قرار ندهید. لباس از جنس لینن را در فضای بسته که امکان تهویه ندارد قرار ندهید برای حفظ این پارچه به گردش هوا نیاز است. لباس لینن را در جای مرطوب نیز قرار ندهید و برای نگهداری آن از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنید که تهویه هوا به راحتی صورت بگیرد.
اتو کشی پارچه لینن :
پارچه سبک و نازک لینن اتوکشی راحتی دارد ولی این داستان در رابطه با لینن ضخیم بسیار متفاوت است. این پارچه و لباس را باید قبل اینکه به صورت کامل خشک بشود اتو کنید. اگر لینن کاملا خشک باشد، اتو کشی بسیار سخت و زمان‌بر خواهد شد و حتی بخار اتو هم به سختی چروک لباس را باز می‌کند.
برای اتو کردن لینن خشک شده باید از یک اسپری آب برای مرطوب کردن دوباره پارچه استفاده کرد و یا لباس را در حمام مرطوب قرار بدهید تا رطوبت جذب کند و آن را اتو کنید.
اگر بر روی لباستان گل‌دوزی دارید از داخل لباس اتو کنید تا بر روی لباس خط نیافتد و یا روی لباس پارچه دیگر پهن کنید تا برق روی پارچه نیافتد.
روش نگهداری پارچه لنین
اکنون که با پارچه لینن و انواع آن آشنا شده‌اید، بهتر است روش نگهداری از این پارچه گرانبها و ظریف را نیز بدانید. برای این‌کار فقط کافی است، این مراحل ساده را دنبال کنید تا بعد از هربار شست‌وشو، ظاهر و دوام پارچه حفظ شود:
بهترین روش شستشو را انتخاب کنید.
به‌دلیل اینکه پارچه‌های لینن بسیار ظریف هستند بهتر است که آنها را با آب خنک و دست بشوئید. زمانی‌که برای خشک شدن این پارچه در نظر می‌گیرید باید سریع باشد تا تردی آن حفظ شود. اگر قصد دارید این پارچه را با ماشین لباسشویی بشوئید حتماً برچسب مراقبتی آن را بررسی کنید.
مواد شوینده مناسب را انتخاب کنید.
برای جلوگیری از آسیب دیدن الیاف لینن از شوینده‌های ملایم و نرم‌کننده استفاده کنید. بهتر است که برای حفظ ظاهر، نرم و عدم چروک شدن پارچه از مایع شوینده استفاده کنید.
با دقت خشک کنید.
همانطور که اشاره کردیم، خشک کردن لینن در حفظ ظاهر و دوام آن بسیار تأثیرگذار است. به‌همین خاطر بهتر است این پارچه به‌طور طبیعی خشک شود. اما اگر قرار است با خشک‌کن ماشین‌لباس‌شویی آن را خشک کنید، حتماً در درجه کم باشد.
با دقت اتو کنید.
اگر بعد از شستن و خشک شدن لینن چین و چروک دارد، نگران نباشید. این پارچه به‌راحتی اتو میشود اما برای این‌کار به گرمای زیاد و بخار نیاز نخواهید داشت. ابتدا اتو را در پایین‌ترین درجه بگذارید و یک قسمت کوچک را امتحان کنید. اگر پارچه دارای تزئینات است، باید لباس را به‌داخل برگردانید و سپس اتو کنید. بهترین زمان برای اتو کردن لینن به‌ویژه ملحفه‌ها زمانی است که کمی رطوبت دارند.
تاریخچه پارچه لینن
بسیاری از اولین لباس ها از پارچۀ لینن تولید شده اند. گیاه کتان در آسیای مرکزی و مدیترانه به خوبی رشد می کرد. انسان ها متوجه شدند که اگر گیاه کتان را مدتی در آب بخیسانند، لایۀ بیرونی از بین می رود و الیافِ نرم و لطیفی در زیر آن پدیدار می شود که می توان با بافتنِ آن ها پارچه تولید کرد.
برای تولیدِ پارچۀ سفید و دوختنِ لباس، از بهترین و مرغوب ترین الیاف استفاده می شد؛ همچنین، مومیایی های مصر باستان را نیز در پارچۀ لینن می پیچیدند. وقتی رومی ها مصر را فتح کردند، شروع به رنگ کردنِ پارچۀ لینن کردند. آن ها رنگ های بسیار شاد و زنده را برای رنگ کردنِ پارچۀ لینن انتخاب می کردند. رومی ها پارچۀ لینن را به اروپا بردند و کارخانه ها را برای تولیدِ پارچۀ لینن تاسیس کردند. این کارخانه ها برای لباس نظامیان نیز پارچه تولید می کرد.
در قرن هفدهم، صنعتِ لینن ایرلندی تاسیس شد. اولین ساکنان آمریکا دانۀ کتان را با خودشان آوردند تا بتوانند الیافِ کتان تولید کنند. تا دهۀ 1800، لینن به رایج ترین پارچه، و تولید پنبه به پرکاربردترین پارچه در ایالت های جنوبی آمریکا تبدیل شد. لینن، در حال حاضر از محبوب ترین پارچه ها برای دوختنِ لباس و وسایل منزل به شمار می رود. روسیه بزرگ ترین تولیدکنندۀ کتان و چین بزرگ ترین تولیدگر پارچۀ لینن محسوب می شوند.
گیاه کتان برای تولید پارچه لینن
پارچۀ لینن از الیافِ طبیعی تولید می شود. الیافِ مورد نیاز برای تولیدِ پارچۀ لینن از ریشۀ گیاه کتان به دست می آید. گیاه کتان در کشورهای سراسر جهان کشت می شود و بیش از شش هزار سال است که از آن برای تولیدِ پارچه استفاده می شود. مرغوب ترین گیاه کتان در اروپای غربی و چین کشت می شود و روسیه بزرگ ترین تولیدکنندۀ این گیاه محسوب می شود.
مزایای پارچه لینن
پارچۀ لینن، پارچۀ بسیار پرطرفداری است و مزایای بسیار زیادی نیز دارد. در ادامه، برخی از مزایای این پارچه را خواهیم گفت:
• لینن صد در صد طبیعی است؛
• لینن، قدیمی ترین پارچه در جهان به شمار می رود که از دوران مصر باستان استفاده می شود؛
• لینن در مقایسه با پنبه، بسیار بادوام تر و محکم تر است؛ در واقع، استحکامِ لینن، 30 درصد بیشتر از پنبه است؛
• لینن خیلی زود خشک می شود؛
• لینن را می توانید در ماشین لباسشویی بشویید؛
• لینن پارچه ای بسیار خُنک است و هوا را خیلی خوب از خود عبور می دهد؛ به همین دلیل، گزینۀ بسیار مناسبی برای فصل تابستان به شمار می رود؛
• الیافِ طبیعی لینن، در مقایسه با دیگر الیاف، رنگ را بهتر حفظ می کنند؛ به همین دلیل، ثباتِ رنگِ این پارچه بسیار بسیار زیاد است. این پارچه در انواع و اقسامِ رنگ ها در بازار وجود دارد؛
• پارچۀ لینن، خاصیتِ ضد باکتریال دارد؛ به همین دلیل، قرن هاست که یکی از بهترین گزینه ها برای باندپیچی زخم ها به شمار می رود؛
• لینن ضد حساسیت است و برای کسانی که به دیگر پارچه ها حساسیت دارند، گزینۀ بسیار مناسبی به شمار می رود؛
• لینن رطوبت را به خود جذب می کند؛
• پرورش کتان هیچ آسیبی به محیط زیست نمی رساند، چرا که برای پرورش آن، نیازی به آب فراوان و مواد شیمیایی نیست.
معایب پارچه لینن
لینن، پارچۀ بسیار خوبی است و معایب چندانی ندارد. از معایبِ این پارچه می توان به غیرکشی بودنِ آن اشاره کرد. همین ویژگی غیرکشی بودن باعث می شود این پارچه کمی چروک شود؛ به علاوه، پارچۀ لینن در مقایسه با پارچۀ پنبه ای، گران تر است؛ اما هیچ کدام از این معایب از محبوبیتِ لینن نمی کاهد و این پارچه قرن ها است که از محبوب ترین گزینه ها برای تهیۀ لباس، اکسسوری و لوازم منزل به شمار آید.
کمی صبر کنید...